“Ngộ sát” xoay quanh sức mạnh của tình thân và sự chống chọi của một gia đình bình thường trước thế lực quyền lực. Sau khi con gái vô tình gây ra án mạng, người cha từ một người mê phim trinh thám buộc phải vận dụng mọi kiến thức xem phim của mình để che giấu sự thật và bảo vệ gia đình.
Với mình đây là một tác phẩm có kịch bản hết sức thông minh và cách kể chuyện rất điện ảnh. Phim mang đến đủ cung bậc cảm xúc: từ bình yên, căng thẳng, bất ngờ cho đến cảm động.
Phân tích beat sheet Save the Cat của phim Ngộ Sát
1. Opening Image
Phim mở đầu bằng một cảnh kết trong một bộ phim trinh thám, nhân vật chính trở về nhà bằng chiếc quan tài. Hình ảnh dự báo hành trình “nghẹt thở” như nằm trong quan tài sắp xảy ra.
2. Theme Stated
Phim đã mượn câu thoại trong bộ phim Nhà tù Shawshank “Những bức tường này rất thú vị. Ban đầu bạn sẽ căm hận nó, sau đó dần dần quen với nó và cuối cùng sẽ ỷ lại vào nó”.
“Bức tường” chính là xã hội Thái Lan lúc bấy giờ, pháp luật vốn là thứ bảo vệ người dân lại trở thành “xiềng xích” với những người yếu thế. Ẩn dụ về công lý méo mó và sự thích nghi bất đắc dĩ.
Theme còn được gợi mở qua hình ảnh hai con cừu trắng và đen đi theo nhà sư ở đầu phim, tượng trưng cho cái thiện và ác luôn song hành.
3. Set up
Giới thiệu cuộc sống hết sức bình thường của Lý Duy Kiệt với vợ và hai cô con gái. Hàng ngày ngoài đi lắp mạng thì anh chỉ đến quán của người quen uống trà, nói chuyện phím, anh có niềm yêu thích đặc biệt với phim trinh thám.
Cùng với đó là nhân vật đối trọng Laoorm, một nữ cảnh sát trưởng với hơn 20 năm kinh nghiệm, giỏi phán đoán và thao túng hung thủ nhận tội kể cả khi không có bằng chứng buộc tội.
Đồng thời, phần Set up cũng mô tả được xã hội Thái Lan thời điểm đó, nơi mà quyền lực và tham nhũng của cảnh sát lấn át công lý.
Phần Set up khá dày, kéo dài gần 30 phút, đủ để “gieo hạt” cho những bước ngoặt và twist phía sau.
4. Catalyst
Bình Bình, con gái lớn của Lý Duy Kiệt bị Tố Sát (con trai của Laoorm) hãm hiếp và quay clip uy hiếp. Trong lúc giằng co, cô bé đã vô tình ngộ sát Tố Sát.
5. Debate
Nên tự thú hay tìm cách che giấu? Người vợ muốn báo cảnh sát và nhận tội, còn Duy Kiệt thì cho rằng dù nhận tội thì kiểu gì con gái anh cũng từ người bị hại biến thành tội phạm.
6. Break into Two
Lý Duy Kiệt nhớ lại những thước phim trinh thám đã xem, quyết định dùng kiến thức xem phim của mình để che giấu tội lỗi.
7. B Story
Tuyến phụ là mối quan hệ cha con giữa Lý Duy Kiệt và Bình Bình. Cô con gái tuổi dậy thì có phần xa cách, thậm chí coi thường người cha chưa tốt nghiệp tiểu học. Sợi dây tình cảm này trở thành động lực ngầm, để người cha chứng minh rằng anh vẫn là điểm tựa vững chắc cho con.
8. Fun and Games
Hành trình thủ tiêu chứng cứ, ngụy tạo bằng chứng ngoại phạm và tập dượt lấy lời khai của gia đình Lý Duy Kiệt. Song song đó, Laoorm bắt đầu điều tra.
Đây chính là “lời hứa” của bộ phim, cuộc đấu trí giữa một gia đình bình thường và một bộ máy quyền lực.
9. Midpoint
Cả gia đình Lý Duy Kiệt bị thẩm vấn tại đồn nhưng lời khai trơn tru, không có bất kỳ sơ hở nào. Những nhân chứng xung quanh cũng đồng loạt xác nhận lời khai của gia đình là đúng.
10. Bad Guys Close In
Laoorm biết được sở thích xem phim trinh thám của Lý Duy Kiệt, cho điều tra lịch sử xem phim và phân tích 838 bộ phim anh đã xem trong một năm. Bà ta nhận ra “montage” (kỹ thuật hậu kỳ cắt ghép các cảnh quay) chính là thủ pháp Lý Duy Kiệt áp dụng để tạo bằng chứng ngoại phạm.
11. All is Lost
Bạn của Tố Sát xuất hiện, tiết lộ sự thật Bình Bình bị cưỡng hiếp ở trại hè. Laoorm biết được động cơ của Lý Duy Kiệt và gần như chắc chắn hung thủ. Cả nhà Lý Duy Kiệt bị bắt lần nữa, thậm chí bị dùng bạo lực để ép cung. C on gái út An sợ hãi khai ra nơi giấu xác của Tố Sát. Mọi kế hoạch trước đó sụp đổ.
12. Dark Night of the Soul
Một khoảnh khắc cho thấy sự giằng xé nội tâm của nam chính. Trên xe giam, Lý Duy Kiệt lặng nhìn những người vô tình trở thành “đồng phạm” khi hết lòng tin tưởng và bảo vệ anh. Ánh mắt anh cho thấy sự dằn vặt vì đã lợi dụng lòng tốt và niềm tin của mọi người để che giấu tội lỗi.
13. Break Into Three
Không có khoảnh khắc nào ngắt sang Hồi 3, vì sự kiện sau đó đã nằm trong tính toán của Lý Duy Kiệt. Dù vậy, ta vẫn nhìn thấy được sự kiên định của người chồng, người cha muốn dùng mọi cách để bảo vệ gia đình.
14. Finale
Cảnh sát khai quật mộ, nơi chôn xác của Tố Sát trước đó, nhưng chỉ tìm thấy xác của một con cừu. Lý Duy Kiệt đã cao tay đi trước một bước, tráo xác và giấu cả gia đình về bí mật này. Cuộc bạo loạn bùng nổ, lan rộng khắp thành phố cho thấy sự chịu đựng của người dân với cảnh sát đã đạt tới đỉnh điểm.
15. Final Image
Lý Duy Kiệt đầu thú. Khoảnh khắc cười mãn nguyện lẫn bất lực của Lý Duy Kiệt khi con gái đuổi theo xe giam cùng câu thoại “Bố mong sao con có thể tin tưởng và nương tựa bố như hồi còn nhỏ”. Có thể thấy Lý Duy Kiệt đã lấy lại niềm tin của con gái Bình Bình, nhưng bằng một sự việc hết sức đau lòng.
Nếu Opening Image là “từ nhà tù trở về nhà bằng quan tài”, thì Final Image lại là “vào tù từ một cái chết chôn trong quan tài”.
Cuối cùng, hình ảnh người dân lên tiếng bảo vệ gia đình Duy Kiệt cho thấy họ không còn im lặng trước quyền lực bất công nữa.
Tại sao Lý Duy Kiệt lại đi đầu thú?
Mọi thứ tưởng chừng đã đi đến hồi kết, khi cả nhà anh đã thoát khỏi sự điều tra của cảnh sát thì Lý Duy Kiệt lại đi đầu thú. Lựa chọn này khiến nhiều người xem vô cùng “chấm hỏi” và có phần bực bội.
Nếu xét lại, đây không phải là lựa chọn vô lý, vì trước đó phim đã gieo khá nhiều tình tiết để dẫn đến cái kết này.
Đầu tiên là khi Duy Kiệt đi cúng dường cho nhà sư sau án mạng. Nếu trước đó nhà sư sẽ vui vẻ nhận và ban phước lành cho Duy Kiệt thì lần này nhà sư đã từ chối cùng câu nói: “Việc từ thiện sẽ có công đức vô hạn nếu trong lòng không có tạp niệm”. Cảm giác tội lỗi của Duy Kiệt đã được nhen nhóm từ lúc này.
Thứ hai, ở nhịp Dark Night of the Soul, khi ngồi trên xe giam, ánh mắt của Lý Duy Kiệt đã bộc lộ sự giằng xé khi lợi dụng sự thiện lương và niềm tin của những người xung quanh để che giấu tội lỗi.
Thứ ba, sau khi trở về cuộc sống thường nhật, Lý Duy Kiệt thẩn thờ trước TV đang đưa tin về việc bạo loạn đã lan rộng cả thành phố từ vụ việc của anh. Cha mẹ của Lý Duy Kiệt đã chết vì bạo loạn và anh mồ côi sau sự kiện đó. Anh không muốn có ai đó giống mình, nên thông qua việc tự thú, anh hy vọng có thể chấm dứt bạo loạn.
Thứ tư, khoảnh khắc cầm bài kiểm tra của con gái út An An. Cô bé đã tẩy số điểm 70 và sửa thành 100 điểm, đứa bé đã học nói dối vì lời hứa “mua đàn nếu đạt điểm tối đa” đầu phim. Là một người cha, anh hiểu rằng mình nên làm gương cho con trước khi mọi thử trở nên tồi tệ hơn.
Tóm lại: Ngộ Sát vận hành trên hai vòng cung song song: hành trình che giấu tội lỗi của Duy Kiệt và quá trình điều tra sự thật của Laoorm. Save the Cat áp dụng được cho cả hai tuyến nhân vật, có thể thấy kịch bản được tính toán rất kỹ và chắc tay. Ngoài những nhịp chính, phim còn rải rác liên tục những chi tiết, ẩn ý nhỏ, giúp nhịp phim được liên tục và khiến khán giả không muốn bỏ lỡ giây phút nào. Đây chắc chắn là chiếc phim không làm những người yêu thích trinh thám, tâm lý tội phạm thất vọng.
Mình là Changxu – Biên kịch trẻ theo đuổi dòng phim thương mại, tập trung khai thác các thể loại chính kịch, gia đình và trinh thám, lên tiếng cho những vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện đại. Với mỗi kịch bản, mình tìm kiếm sự chân thực, cảm xúc và chiều sâu – để khán giả không chỉ xem, mà còn trăn trở, đồng cảm với những điều đang diễn ra quanh mình.
