“Mang mẹ đi bỏ” là bộ phim hợp tác Việt – Hàn do Mo Hong Jin chấp bút và đạo diễn, chiếc phim hiếm hoi gây tranh cãi ngay từ tựa phim.
*Bài viết chỉ là cảm nhận cá nhân, không có đúng hoặc sai.
Một premise đầy hứa hẹn nhưng chưa bung hết
Phim có tiền đề khá hút: Người con bị động kinh mang người mẹ mắc Alzheimer nặng đi bỏ. Nghe thôi đã thấy bi kịch và dễ lấy nước mắt khán giả rồi.
Nhưng nói thiệt, xem xong mình chưa thấy đủ.
Nếu đây là chuyện ngoài đời thật, chắc chắn sẽ nhận về nhiều comment kiểu “này làm phim được luôn á”, “tưởng chuyện này chỉ có trên phim”… Nhưng đứng dưới góc độ biên kịch, mình luôn nghĩ, mọi câu chuyện ngoài đời khi đưa lên phim sự hấp dẫn sẽ giảm xuống đâu đó phải 40-50%.
Phim không chọn kể theo motif thông thường: Nhân vật xuất phát từ điểm A, trải qua hành trình đầy thử thách, rồi đến điểm B với một diện mạo mới.
Biên kịch xây dựng thế giới ban đầu của nhân vật Hoan đã khổ, lại dùng đến nửa thời lượng để kể cái khổ đó, mà những cái khổ sau lại không chênh lệch nhiều với cái khổ trước, khiến phim mang lại cảm giác đều đều và không có khoảnh khắc chạm đáy. Nếu chọn xuất phát điểm của nhân vật tốt hơn thì sao?
Lý do khi viết kịch bản, mình luôn cố gắng “chơi tàu lượn” với nhân vật.
Phải đến hơn nửa phim, Hoan mới quyết định “mang mẹ đi bỏ”, điều mà đáng ra anh nên quyết định ở Act 2.
Phim không làm khán giả khóc là phim dở?
Không ít người cho rằng, phim không khiến người ta khóc được là phim dở. Cái này tùy quan điểm. Hơi ngược với mình.
Mình là một người cảm xúc nhưng xem phim này mình cũng không khóc. Phim khá “nhẹ đô”, lý do nhẹ đô mình đã đề cập ở trên. Nhưng vì “phim không khóc được” mà kết luận chất lượng của cả bộ phim thì mình thấy chưa thỏa đáng lắm.
Phim làm được điều mà mình luôn “soi” khi xem phim Việt: có khiến người ta muốn bàn thêm về nó sau khi ra khỏi rạp hay không? Và câu trả lời mình thấy là: Có.
Cái kết được tranh luận khá sôi nổi những ngày qua, một số bạn bè mình cho rằng đó chỉ là một sự cố tình để mở ra phần 2. Mình thì lại nghĩ, cái kết này là một sự tính toán. Bởi nếu chỉ để hint phần 2, phim có thể chọn phương án như: Hoan và mẹ Hạnh tới nhà Ji Hwan, nhưng Ji Hwan không có ở nhà. Hai người vừa rời đi thì Ji Hwan về cũng được mà?
Nhưng biên kịch lại để nhân vật Hoan đưa ra quyết đinh, và chính quyết định đó dẫn đến sự bàn tán, sự bàn tán kéo những người fomo ra rạp… Mình thấy “tính bàn luận” cũng là một thành công đó chớ!
Thấy gì từ cái kết của Mang mẹ đi bỏ?
“Gia đình mình phải có ít nhất một người hạnh phúc”, câu thoại này khiến mình phải bật ra câu “Nhân vật chỉ tiểu thuyết mới dám viết”. Quá cao thượng. Thậm chí là phi thực tế.
Nhiều ý kiến cho rằng, quyết định của Hoan cuối phim là ích kỷ, vì sợ mất mẹ, muốn giữ mẹ cho riêng mình… Theo mình, ý kiến này chỉ đúng khi KHÔNG đi cùng câu thoại trên thôi.
Đồng nghĩa, quyết định của Hoan không hề đến từ sự ích kỷ. Hoan hiểu cảm giác mệt mỏi, bất lực khi chăm mẹ bệnh và không muốn Ji Hwan phải trải qua điều tương tự.
Mọi người nói Hoan đang tước đi quyền được gặp mẹ của Ji Hwan. Hoan có biết Ji Hwan rất muốn gặp mẹ không? Mình nghĩ là biết chứ, nhưng người Ji Hwan muốn gặp là một người mẹ bình thường, không phải người mẹ bị Azheimer nặng. Hoan tin vào sự phán đoán đó của mình và tin quyết định của mình đang bảo vệ hạnh phúc của Ji Hwan.
Nhưng sự cao thượng đó có cần thiết không? Có phải là mong muốn của người nhận không?
Câu hỏi này mình không trả lời được. Bạn cũng không. Không ai dám chắc, Hoan phán đoán sai. Cũng không ai dám chắc Hoan phán đoán vậy là đúng? Mọi quyết định dựa trên phán đoán đều may rủi cho đến khi chúng ta nhìn thấy kết quả.
Ngoài đời cũng vậy. Không ít lần chúng ta chọn cách “kiệm lời” với nhau, tự gán cho mình cái quyền phán đoán cảm xúc của đối phương và tự ra quyết định vì tin điều mình làm là tốt. Nếu may mắn đúng thì được cho là “tinh tế”, còn sai thì…
Thôi thì, ở bất kỳ mối quan hệ nào, thẳng thắn với nhau thì vẫn hơn ha?
Sự thiên vị Hàn Quốc trong một bộ phim Việt Nam
Trong phim có vài phân cảnh khiến mình thấy “không vui”, mà vì phim hợp tác Việt-Hàn khiến sự không vui đó nhân hai.
#1 Cảnh Hoan co giật trên đường, nơi rất đông người qua lại nhưng không ai quan tâm
Vô lý quá chừng. Khúc này mình xin phép tự hào dân tộc chút.
Người Việt tụi mình, bình thường có thể cãi nhau chí chóe trên mạng, có thể mở miệng ra là phân biệt vùng miền nhưng “văn hóa làng xã” dường như ngấm vào máu rồi, đây cũng là một lý do mà dù 1000 năm đô hộ, tụi mình vẫn không bị mất nước. Cái tinh thần đó là “đặc sản Việt” nhưng lại bị “nhét văn hóa Hàn” vào, chưa kể người Việt mình lại cực kỳ “fomo” nữa…
Mình đã chống chế là ừ, có thể do biên kịch, đạo diễn phải làm vậy thì câu chuyện mới được đẩy đi tiếp, phải vậy thì mẹ Hạnh mới đuổi theo xe cấp cứu và phải vậy mới có cảnh sau đó: Hoan nhìn thấy “hóa ra mẹ mình vẫn yêu thương mình, dù tâm hồn đang là một đứa trẻ” và phải vậy thì mới có cảnh bác sĩ trách móc để Hoan được nói ra tiếng lòng. Nhưng đến đây mình xin bắt lỗi tiếp.
#2 Bác sĩ ở Việt Nam không “dạy đời” như vậy
Phân cảnh này mục đích để nói lên uất ức của Hoan, để đồ đậm lên những khổ sở của anh khi chăm sóc mẹ bệnh và để dẫn đến quyết định sau đó là mang mẹ qua Hàn. Mình lại thấy cảnh này không cần thiết lắm, vì trước đó phim đã thể hiện điều này quá rõ rồi.
Việc bác sĩ trách móc Hoan thấy rõ bàn tay biên kịch quá, cảm gác không khác gì “nhét chữ vào mồm” bác sĩ cả huhu.
#3 Sự thiên vị ở những cảnh quay Hàn Quốc
Nhìn những cảnh quay ở Việt Nam và Hàn, cảm giác y chang lúc mình xem phim Hạ cánh nơi anh quay Triều Tiên và Hàn Quốc. Những cảnh quay ở Hàn Quốc thì lung linh, hiện đại, thơ mộng. Còn ở Triều Tiên thì lạc hậu, xập xệ? Và trong chiếc phim này cũng y chang.
Mình hy vọng là không có bất kỳ dụng ý gì ở đây cả.
#4 Người Việt bị kỳ thị tại Hàn
Câu nói của bà Ji Hwan nói với Hạnh lúc vừa mất chồng, khuyên Hạnh về Việt Nam đi, vì con lai ở đây khó sống.
Xem khúc này mình nghĩ ngay đến chương trình thực tế My Golden Kids, cũng có một đứa bé là con lai mẹ Việt – bố Hàn, hai mẹ con rất thân thiết cho đến khi cậu bé đến tuổi đi học thì đứa con quay sang xa lánh và ghét mẹ, khiến nhiều người dự đoán cậu bé bị kỳ thị khi đi học.
Một thực trạng đáng buồn nhỉ? Nhưng vì chưa tìm hiểu sâu xa nguyên nhân nên mình chỉ nêu ra chứ không bàn luận thêm.
Một số câu hỏi còn bỏ ngỏ
Xuyên suốt phim có vài điểm mà mình thắc mắc mãi.
#1 Backstory của Hoan
Phim là hành trình của Hoan, nhưng quá khứ của anh thì rất mờ nhạt. Không rõ cha Hoan là ai, vì sao mẹ anh lại đi bước nữa, rồi tại sao Hạnh vẫn tiếp tục bị chồng sau bỏ rơi? Tại sao không phải là: hai anh em cùng cha cùng mẹ, nhưng Hạnh về nước mới biết mình có thai? Nếu cùng cha cùng mẹ mà hai cuộc đời trái ngược, sẽ khiến mình có cảm tình với Hạnh và thương Hoan hơn.
#2 Ji Hwan sao không tìm mẹ suốt mấy chục năm?
Rõ ràng Ji Hwan rất có điều kiện, tại sao không về Việt Nam tìm mẹ mà chỉ quanh quẩn ở Hàn? Nếu trước đó có cài cắm Ji Hwan tưởng mẹ đã mất thì hợp lý hơn ha.
Dù vậy, với mình Mang mẹ đi bỏ vẫn là một món ăn lạ miệng, đáng để thử và đạt doanh thu tốt là điều dễ hiểu.
Mình là Changxu – Biên kịch trẻ theo đuổi dòng phim thương mại, tập trung khai thác các thể loại chính kịch, gia đình và trinh thám, lên tiếng cho những vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện đại. Với mỗi kịch bản, mình tìm kiếm sự chân thực, cảm xúc và chiều sâu – để khán giả không chỉ xem, mà còn trăn trở, đồng cảm với những điều đang diễn ra quanh mình.
